ภาวะต่อมลูกหมากโตและต่อมลูกหมากอักเสบกับศาสตร์การแพทย์แผนจีน
อาการแสดงออกที่มีปัสสาวะติดขัด ปวดหรือไม่สบายท้องน้อย มักพบในผู้ชายสูงอายุที่มีปัญหาเกี่ยวกับต่อมลูกหมาก อาจเป็นต่อมลูกหมากโต ต่อมลูกหมากอักเสบ หรือกระทั่งเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก เช่นเดียวกับผู้หญิงเมื่อถึงวัยทอง ซึ่งเป็นสัญญาณเตือนให้รู้ว่าเราเริ่มเข้าสู่วัยชราแล้ว ชีวิตของคนเราเกิดและเจริญเติบโตมาจากการเจริญรุ่งเรืองของไต พอโตเต็มที่ถึงจุดสูงสุดจะเริ่มเสื่อมถอย การทำงานของไตก็เช่นเดียวกัน เมื่อถึงอายุ 35 ปี การทำงานของไตเริ่มถดถอยลงอายุ 50-60 ปี การเสื่อมของไตเพิ่มมากขึ้น ส่งผลให้การทำงานของอวัยวะสืบพันธ์ที่ถูกกำกับดูแลโดยไต ถดถอยลงด้วยอาการต่อมลูกหมากในผู้ชาย และอาการวัยทองของผู้หญิงจึงปรากฏขึ้น ทั้งนี้ยังส่งผลถึงสมรรถภาพทางเพศเสื่อมถอยอีกด้วย
การแพทย์แผนจีนจัดกลุ่มอาการที่เกิดจากโรคต่อมลูกหมากโตหรือต่อมลูกหมากอักเสบได้หลายกลุ่มอาการ เช่น
- กลุ่มโรคปัสสาวะขัด (Lin Zheng 淋证)
- อสุจิเคลื่อน (Yi Jing :遗精)
- หนองใน (Lin Bing 淋病)
แนวทางการวินิจฉัยและรักษาต่อมลูกหมากโตในทางการแพทย์แผนจีน
ผู้ป่วยที่มีอาการของต่อมลูกหมากโต สามารถแยกโรคตามสาเหตุที่ต่างกัน ได้ดังนี้
1. พลังไตหยางพร่อง
อาการแสดง
- ปัสสาวะไม่คล่อง ติดขัด
- ไม่มีแรงเบ่ง
- สีหน้าขาวซีด ใบหน้าไม่มีชีวิตชีวา
อาการแสดงร่วมอื่นๆ
- เอว หัวเข่า รู้สึกเย็น และปวดเมื่อย ไม่มีแรง
- ปลายมือปลายเท้าเย็น ไม่อุ่น
- ลิ้นสีซีด ฝ้าขาว
- ชีพจรอ่อนไม่มีแรงคลำได้ในระดับ ลึก
รักษาด้วยสมุนไพรประเภทที่มีฤทธิ์ “บำรุงและอุ่นพลังหยาง ขับเคลื่อนพลังและขับปัสสาวะ”
2. ไตยินพร่อง
อาการแสดง
- อยากจะปัสสาวะแต่ก็ปัสสาวะไม่ออก
อาการแสดงร่วมอื่นๆ
- คอแห้ง
- หงุดหงิด
- ฝ่ามือ ฝ่าเท้าร้อน
- อุจจาระเป็นก้อนแข็ง
- ตัวลิ้นสีแดงเห็นเป็นวาว
- ชีพจรเบา เร็ว
รักษาด้วยสมุนไพรประเภทที่มีฤทธิ์ “บำรุงธาตุน้ำ รักษาไตพร่อง”
3. พลังกระเพาะม้ามพร่อง
อาการแสดง
- อาการจุกแน่นบริเวณท้องน้อย
อาการแสดงร่วมอื่น ๆ
- เบื่ออาหาร
- หายใจไม่ลึก
- พูดเสียง เบา (ขาดพลัง)
- บางครั้งพบมีการหน่วงของปากทวารหนัก (เนื่องจาก ขาดพลังพยุงรั้ง-ทำให้เหมือนจะ ทะลักออกมา)
- ตัวลิ้นซีด ฝ้าขาว บาง
- ชีพจรอ่อนแอและเบา
รักษาด้วยสมุนไพรประเภทที่มีฤทธิ์ “บำรุงกระเพาะม้าม เพิ่มพลัง ช่วยการกระจายของเหลว”
4. การอุดกั้นของก้อน การที่มีการคั่งค้างของเลือดหรือมีการอุดกั้นของการไหลเวียนเลือดและพลังบริเวณต่อมลูกหมาก จากสาเหตุใดก็ตามจะทำให้เกิด
อาการแสดง
- ขับปัสสาวะติดขัด
- ปวดแน่นท้องน้อย
อาการแสดงร่วมอื่นๆ
- ตรวจลิ้นจะพบมีจุดจ้ำเลือด หรือตัวลิ้นมี สีม่วง
- ชีพจรฝืด
รักษาด้วยสมุนไพรประเภทที่มีฤทธิ์ “ขับสลายการอุดกั้นของก้อน ขับปัสสาวะ”
5. ความร้อนชื้นสู่ด้านล่าง (พบการอักเสบติดเชื้อ)
อาการแสดง
- ปัสสาวะน้อย
- สีเหลือง
- ปัสสาวะร้อน
- ปวดขัด
อาการแสดงร่วมอื่นๆ
- มีไข้
- ปวดท้องน้อย
- คอแห้ง
- ฝ้าบนลิ้นมี สีเหลืองมัน ตัวลิ้นแดง
- ชีพจรเร็ว
รักษาด้วยสมุนไพรประเภทที่มีฤทธิ์ “ขับร้อน ขับชื้น”
6. พลังตับอุดกั้นอารมณ์ทั้ง 7 โดยเฉพาะการ มีอารมณ์หงุดหงิด โมโหง่าย จะมีผลโดยตรงต่อตับ ถ้าพลังตับอุดกั้นจะทำให้พลังซานเจียวติดขัด
อาการแสดง
- การขับน้ำปัสสาวะก็เกิดปัญหา
อาการแสดงร่วมอื่นๆ
- มีอารมณ์แปรปรวน
- เจ้าอารมณ์
- โกรธง่าย
- ปวดชายโครง
- ลิ้นมีฝ้าเหลืองบาง ตัวลิ้นแดง
- ชีพจรฝืด
รักษาด้วยสมุนไพรประเภท ที่มีฤทธิ์ “ใช้ยาระบายการอุดกั้นของตับ”
แนวทางการรักษาต่อมลูกหมากโตในแพทย์แผนจีน
แนวทางการรักษาต่อมลูกหมากโต ในแพทย์แผนจีนเน้นการปรับสมดุลอวัยวะภายใน และบำรุงอวัยวะไตเป็นหลัก ไม่ว่าจะเป็นการฝังเข็ม หรือการใช้ยาสมุนไพรก็ตาม การรักษาภาวะต่อมลูกหมากโต หรือภาวะต่อมลูกหมากอักเสบนั้น เน้นการปรับการทำงานของอวัยวะภายในที่เกี่ยวข้องโดยตรง นั่นก็คือ ไต ทำให้ไตแข็งแรงและทำงานกันอย่างสมดุลเพื่อควบคุมภาวะต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นจากโรคดังกล่าว ไม่ว่าจะเป็นปัสสาวะขัด ปัสสาวะเล็ด มีอาการปวดเมื่อขับปัสสาวะ เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ เป็นต้น โดยแพทย์จีนนิยมใช้เกสรดอกไม้ (Bee Pollen) จากต้น Brassica Campestris ในการรักษากลุ่มอาการปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะเล็ด และปัสสาวะกะปริดกะปรอย เป็นต้น
อย่างไรก็ตามปัจจุบันในประเทศจีนมักใช้วิธีการบูรณาการการแพทย์ 2 แผนเข้าด้วยกัน การรักษาแบบแผนจีนมักมุ่งเน้นที่ความเสียสมดุลให้ร่างกายปรับสภาพ ซึ่งสามารถให้ผลในระดับที่แน่นอน แต่บางครั้งการเปลี่ยนแปลงหรือภาวะสมดุลไม่อาจปรับให้สู่ภาวะเหมือนเดิมได้หมด จำเป็นต้องอาศัยวิธีการสมัยใหม่เข้าช่วยเหลือ โดยการรักษาร่วมกับแพทย์แผนปัจจุบัน
บทความโดย : แพทย์จีน อิสราภรณ์ เอกผาติสวัสดิ์
